" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

99/92/EC sayılı ATEX 137 olarak adlandırılan Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi; ülkemizde Resmi Gazete Tarihi: 30.04.2013 olan 28633 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik ile mevzuatlarımızdaki yerini almıştır. Yönetmelik kapsamında, patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerin sınıflandırılması, işyerlerinde olası patlama risklerinin değerlendirilmesi, patlayıcı ortamların oluşmasını yönelik önleme aksiyonlarının alınması, işyeri ve iş ekipmanları için gerekli olan donanımların temini hususunda işverenler yükümlüdür. Çalışma hayatında oluşabilecek muhtemel patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların genel sağlık ve güvenliklerini korumanın yanı sıra çalışma ortamına uygun ekipman tasarımı ve kullanımı ile ilgili proses güvenliğinin sağlanması adına (PKD) Patlamadan Korunma Dokümanının hazırlanması yükümlülüğü işverene aittir.

Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik, patlamadan korunma dokümanın hazırlanması konusunda ilgili teknik eğitimleri almış ve deneyimli uzmanlar tarafından yapılması gerekliliğini de beraberinde getirmiştir. ATEX 153 direktifleri başta olmak üzere, TS EN 60079-10-1, TS EN 60079-10-2 standartlarının yanı sıra yönetmelik kriterlerine uygun bir Patlamadan Korunma Dokümanını hazırlanmalıdır.

" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

ATEX 114 (2014/34/AB) | (Eski Adı ATEX 95)
Resmi Gazete Tarihi: 30.06.2016 Resmi Gazete Sayısı: 29758
Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik

Amacı; muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve koruyucu sistemlerin güvenli olarak piyasaya arzı için gerekli temel sağlık güvenlik kuralları ile uygunluk değerlendirme işlemlerine ve piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik; muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmış teçhizat ve koruyucu sistemleri, muhtemel patlayıcı ortamlar dışındaki amaçlar için kullanılan, ancak patlama tehlikelerine karşı teçhizatın ve koruyucu sistemlerin emniyetli çalışması için gerekli olan veya buna katkı sağlayan güvenlik cihazları, kumanda cihazları ve ayarlama donanımlarını ve muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmış teçhizat ve koruyucu sistemlere teçhizat ve koruyucu sistemlere monte edilmesi amaçlanan bileşenleri kapsar.

" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

ATEX 94/9/AB: Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (94/9/AT) Resmi Gazete: 25.10.2002 tarihinde yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Teçhizatla ilgili ATEX Yönetmeliği 2014 yılına gelidiğinde revize edilerek 2016 yılında yeni kapsamıyla yürürlüğe girmiştir. Böylelikle ATEX 94/9/AB mülga olmuştur. Ardından, Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik ATEX 2014/34/AB olarak yürürlüğe girmiştir.

ATEX 137: Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik (ATEX 99/92/AB) 30.04.2013 RG: 28633

ATEX 2014/34 Yönetmeliği Ek-2 bölümünde imalatı yapılacak aletlerine yönelik risk analizii kapsamında nelere dikkat edilmesi gerekliliği yer almaktadır.

" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

- Muhtemel patlayıcı ortam: Konumu ve işletme şartları nedeniyle patlayıcı hale gelebilen ortamı ifade eder.
- Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı ifade eder.
- Teçhizat: İmalat, nakliye, depolama, ölçme, kontrol ve enerji dönüşümü ve/veya malzeme işleme için tasarımlanan ve kendi sahip olduğu muhtemel ateşleme kaynağı ile patlamaya sebebiyet verebilen ve ayrı ayrı veya birlikte bulunan makineler, tertibatlar, sabit veya mobil cihazlar, kontrol bileşenleri, bunların kullanım vasıtaları ve algılama veya önleme sistemleri ifade eder.
- Tasarımına uygun kullanım: Koruyucu sistemler, cihazların ve bileşenin güvenli bir şekilde fonksiyonlarını yerine getirmesi için gerekli olan bütün bilgilerin sağlanmasıyla veya belirli bir teçhizat grubuna ve kategorilerine teçhizatı ayırarak imalatçı tarafından tarif edildiği şekilde bir ürünün kullanılmasını ifade eder.

" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

ATEX yönetmeliği kapsamında genel olarak 'patlamayı önleme' ifadesi yoğun kullanılsa da amaç yangını önlemektir. Nitekim, endüstriyel tesislerde patlamanın akabinde yanma olayı gerçekleşerek can ve mal güvenliğini büyük risk altına almaktadır. Özetle, bir patlamanın ardından yangın meydana gelmektedir. ATEX yönetmelikleri en genel hatları ile yangından korunma kapsamında alınması gereken tedbirlerin hem önemli bir parçasını hem de en önemli güvenlik kalkanı olma özelliğini taşır. Patlayıcı maddelerle çalışmaların gerçekleştirildiği işyerlerinde ATEX muhtevatına uygun davranmak, muhtemel yangınlara karşı en kıymetli iş güvenliği ehemmiyetini ifade eder.

NFPA (Ulusal Yangından Korunma Kurumu) ABD’de patlayıcı ortamlarla ilgili standartları yayımlanmaktadır. ATEX, patlama ve takip eden yangınları önlemek için alınan tedbirleri kapsamaktadır. Sanayi tesislerine yönelik ATEX standartlarının katkısı, en genel anlamda muhtemel bir patlamayı önlemenin yanı sıra patlama neticesinde yaşanabilir muhtemel yangınları önlemektir. Gaz tesislerinde muhtemel bir patlama riskinden ve patlamaya bağlı olarak gerçekleşecek tahribatlarda söz etmek mümkündür. Ancak, endüstride daha fazla yere sahip olan kimya sanayi tesislerinde (ya da kimyasallı çalışma ortamlarının yoğun olduğu tesislerde) meydana gelen muhtemel yangınların genel sebebini daha lokal ve daha küçük çaplı patlamalardan kaynaklanmaktadır.

" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

ATEX Direktifi kapsamında, alevlenir kimyasalların üretiminin yapıldığı ve alevlenir tehlikeli kimyasalların dolumunun yapıldığı, yine alevlenebilir kimyasalların depolandığı işletmeler yangından ve muhtemel patlamadan korunma açısından oldukça önemli bir farkındalık ile güvenlik bilincine sahip olmalıdır.

Patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların korunması ve işletme ortamlarında genel güvenliğin sağlanması adına ülkemizde Çalışanların Patlayıcı Ortamın Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik ATEX 153 (eski adı ile ATEX 137) ve Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile ilgili Yönetmelik ATEX 114 (eski adı ile ATEX 95) olarak bilinen iki yönetmelik ile ATEX Direktifi yönetilmektedir. Gaz ve sıvı halde bulunan muhtemel alevlenir kimyasallarla çalışma ortamlarında patlamaya neden olacak buhar üretilmesi ile yangın süreci de başlamış olabilir. Bu bağlamda, özellikle alevlenir kimyasallarla çalışma yapılan alanlarda söz konusu ATEX Direktiflerinin hükümleri eksiksiz şekilde yerine getirilmelidir. ATEX Direktifleri gereğince, alevlenebilir (gaz ve bilhassa sıvı) kimyasalların kullanım miktarları ve proses koşulları gibi değişkenlerin de dikkate alındığı özel hesaplamalar neticesinde, stadartlar kapsamında hangi işletmelerin bu direktiflere uyma zorunluluğu olduğu değerlendirilmektedir.

" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

ATEX (ATmospheres EXplosives) Direktifi, bir Avrupa Birliği direktifidir. ATEX Direktifi, patlayıcı ortamı ifade eder. ATEX Direktifi, patlayıcı ortam olarak sınıflandırılmış alanlarda, elektrikli ve elektriksiz ekipmanların güvenli kullanımını esas alır. ATEX Direktifi kapsamında çalışma ortamlarının güvenliği ve ürünlerin güvenliği şeklinde iki grup söz konusudur.

ATEX 153 (1999/92/EC) (Eski ATEX 137) ATEX kapsamında çalışanların korunması..
- Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik
- Resmi Gazete Tarihi: 30.04.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28633
- Çalışanları sağlık ve güvenlik yönünden işyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden korumak için alınması gereken önlemlere ilişkin usul ve esasları düzenler.

ATEX 114 (2014/34/AB) (Eski ATEX 95) ATEX kapsamında güvenli ekipman kullanımı..
- Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik
- Resmi Gazete Tarihi: 30.06.2016 Resmi Gazete Sayısı: 29758
- Muhtemel patlayıcı ortamda kullanılan teçhizatın ve koruyucu sistemlerin güvenli olarak piyasaya arzı için gerekli temel sağlık ve güvenlik kuralları ile uygunluk değerlendirme işlemlerine ve piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirler.

ATEX 100a (Directive 94/9/EC) bir talimattır ve Avrupa Parlamentosu tarafından 23.03.1994 yılında yayınlanmıştır. ATEX 100a ex-korumalı aletlerin imalatıyla ilgilidir. Bu bağlamda ATEX 100a imalatçıları ilgilendirir. ATEX 137 ise, zone tarifleri gibi exproof teknik hususları kapsar.

Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkındaki Yönetmelik
Çalışanların Sağlık ve Güvenliklerinin Patlayıcı Ortam Risklerinden Korunması İçin Asgari Gerekler gereğince önce Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerlerin Sınıflandırılması çalışmaları ve ardından, Çalışanların Eğitimi kapsamında işveren, patlayıcı ortam oluşabilen yerlerde çalışanlara, patlamadan korunma konusunda yeterli ve uygun eğitimi sağlar.

* Organizasyon önlemleri Kapsamında Yazılı Talimatlar ve Çalışma İzni
- Patlamadan Korunma Dokümanında gerekli görülmesi halinde;
- Tehlikeli yerlerdeki çalışma, işveren tarafından düzenlenen yazılı talimatlara uygun yapılır.
- Gerek tehlikeli işlerin yapılmasında, gerekse başka çalışmaları etkileyerek tehlikeye neden olabilecek diğer işlerin yapılmasında, çalışma izin sistemi uygulanır.
* Çalışma izni, bu konuda yetkili ve sorumlu olan bir kişi tarafından işe başlamadan önce yazılı olarak verilir.

* Ekipmanların ve Koruyucu Sistemlerin Seçiminde Uyulacak Kriterler
- Risk değerlendirmesine göre hazırlanan patlamadan korunma dokümanında aksi belirtilmemesi halinde patlayıcı ortam oluşabilecek tüm yerlerdeki ekipman ve koruyucu sistemler, Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmelikte (94/9/AT) belirtilen kategorilere göre seçilir.
- Özellikle gazlar, buharlar, sisler ve tozlar için aşağıda belirtilen bölgelerde, karşılarında verilen kategorideki ekipman kullanılır.
- Bölge 0 veya Bölge 20: Kategori 1 ekipman,
- Bölge 1 veya Bölge 21: Kategori 1 veya 2 ekipman,
- Bölge 2 veya Bölge 22: Kategori 1, 2 veya 3 ekipman

* Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerler İçin Uyarı İşareti
- Patlayıcı ortam oluşabilecek yerler için uyarı işareti; üçgen şeklinde, siyah kenarlı, sarı zemin üzerine siyah yazılı ve sarı zeminin işaret alanının en az yüzde ellisi şekilde olur.

- Patlama tehlikesine neden olabilecek yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tutuşabilir tozların isteyerek veya istemeyerek ortaya çıkması halinde, bunların güvenli bir yere uygun şekilde yönlendirilmesi veya uzaklaştırılması sağlanır, bunun yapılması pratik olarak mümkün değilse yayılmalarını önleyecek başka uygun önlemler alınır.
- Eğer patlayıcı ortam birkaç çeşit parlayıcı ve/veya yanıcı gazlar, buharlar, sisler veya tozlardan oluşuyorsa, alınacak koruyucu önlem en yüksek riske uygun olur.
- Özellikle, çalışanların ve çalışma ortamının statik elektrik taşıyıcısı veya üreticisi olabileceği durumlarda, tutuşturma tehlikesinin önlenmesinde, statik elektrik boşalmaları da dikkate alınır. Patlayıcı ortamı tutuşturabilen statik elektrik oluşumunu önlemek için çalışanlara uygun malzemeden yapılmış kişisel koruyucu donanımlar verilir.
- Tesis, ekipman, koruyucu sistemler ve bunlarla bağlantılı cihazların patlayıcı ortamda güvenle kullanılabileceğinin, Patlamadan Korunma Dokümanında belirtilmesi halinde bunlar hizmete sokulabilir.
- Patlama riskini en aza indirmek ve olası bir patlamada, patlamayı kontrol altına almak, işyerine ve iş ekipmanlarına yayılmasını en aza indirebilmek için; işyerleri, iş ekipmanları ve bunlarla bağlantılı tüm cihazların tasarımı, inşası, montajı ve yerleştirilmesi, bakım, onarım ve işletilmesinde gerekli tüm önlemler alınır. Her bakım ve onarım sonrasında tesisin, ekipmanların veya koruyucu sistemlerin Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle İlgili Yönetmeliğe (94/9/AT) uygunluğunun devam edip etmediği, bağlantılarının ve montajlarının durumu kontrol edilir.
- Gereken durumlarda, patlama şartları oluşmadan önce, çalışanların sesli ve/veya görsel işaretlerle uyarılması ve ortamdan uzaklaşması sağlanır.
- Yapılan risk değerlendirmesinin gerektirmesi halinde; her hangi bir güç kesilmesinin ilave risklere neden olabileceği durumlarda, bu durumda kullanılacak ekipmanın ve güvenlik sistemlerinin, tesisin diğer kısımlarından bağımsız olarak güvenli bir şekilde çalışmasını sürdürmesi mümkün olmalıdır. Otomatik proseslerde amaçlanan çalışma koşullarından her hangi bir sapma meydana geldiğinde, otomatik sistemle bağlantılı ekipmana ve koruyucu sistemlere güvenliği tehlikeye atmamak şartıyla el ile müdahale yapılabilir. Bu müdahale sadece bu işte yetkili çalışanlar tarafından yapılır. Sistemin acil durdurulması halinde, biriken enerji mümkün olduğu kadar çabuk ve güvenli bir şekilde boşaltılır veya tehlike oluşturmayacak şekilde izole edilir.

" güvenilir, titiz ve özgün fark yaratan mühendislik çözümleri " felsefemizle ;
yıllardır olduğu gibi Türkiye geneline hizmet sunmayı sürdürüyoruz.

ATEX ve Patlamadan Korunma Dokümanı kapsamında sıkça sorulan sorular :
1) ATEX nedir? ATEX dokümanını kimler hazırlayabilir? ATEX açılımı nedir?
2) ATEX 153 nedir? ATEX 137 nedir? ATEX 114 nedir? ATEX 95 nedir? Kim denetler?
3) ATEX direktifleri nelerdir? ATEX malzeme nedir? ATEX nerelerde zorunlu?
4) ATEX patlaması nedir? ATEX risk analizini kim yapar? Atex neleri kapsar?
5) Atex Exproof nedir? Exproof Nedir Nerelerde Kullanılır? ATEX Direktifleri Nelerdir?
6) ATEX Yönetmeliği nedir? ATEX standardı nedir? ATEX 100a ve ATEX 94 nedir?
7) ATEX ekipman nedir? ATEX ekipman muayene raporu nedir? Kimler yapabilir?
8) ATEX ve EXPROOF aynı mı? Atex eğitimini ve sertifikasını kimler verebilir?
9) ATEX elektrik tesisatı nasıl olmalı? Exproof elektrik tesisatı ne demek?
10) Atex uygunluk raporunu kim hazırlar? ATEX muayene yapılmazsa cezası var mı?
11) ATEX sertifikası ne demek? Atex tesisat kontrolleri için ne gereklidir? Süresi ne kadar?
12) ATEX zone nedir? Patlamadan Korunma Dokümanı Bölge haritası zorunlu mu?
13) Kimya tesislerinde elektrik tesisatı exproof olmazsa ruhsat alınabilir mi?

Patlayıcı ortamalrın tehlikelerinden korunmak için neler yapılır, patlamaların önlenmesi ve patlamadan korunma dokümanı hazırlama teknikleri, yöntemleri, çalışanların patlamadan korunması için yapılması gerekenler, atex ve pkd dokümanı eğitimi, muhtemel patlayıcı ortamlarda patlamadan korunma dokümanı raporu hazırlama esasları, patlayıcı ortamlar nelerdir, pkd iş güvenliği tedbirleri, alevlenir kimyasal maddeler ve tehlikeli maddelerle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri nelerdir, patlamadan korunma yangın yönetimi, patlamadan korunma talimatı, patlamadan korunma dokümanı risk analizi, patlayıcı ortam iş ekipmanlarının özellikleri, patlamadan korunma dokümanı formu, patlamadan korunma risk değerlendirmesi, patlayıcı ortamlar, patlayıcı ortam talimatları, exproof atex sertitikası fiyatları, patlamadan korunma için zone tarifleri nasıl yapılır, atex ve exproof yönetmeliği nedir, patlamadan korunma exproof ekipman kriterleri, kimler sorumludur, patlayıcı atmosfer nedir, patlamadan korunma eğitimi kim verir, patlamadan korunma atex sertifikası nedir, patlayıcı ortam tehlike kaynakları nelerdir, sanayi ruhsat ve kapasite raporu kapsamında muhtemel patlama güvenlik raporu, exproof ortam, zone sınıfları haritası, acil durum planı, yangın tatbikatı, isg patlayıcı ortam, kimya tesisleri patlamadan korunma raporu, periyodik denetim süresi ne kadar, statik elektrik tehlikesi, yangın üçgeni, patlamadan korunmada kim yetkili, yetki nasıl alınır, iş güvenliği uzmanı atex raporu hazırlayabilir mi gibi sıkça sorulan saorular hakkında detaylı bilgi paylaşımı yapılan elektriksel bilgi bankası sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.